کد مطلب:18934 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چرا حضرت علي(ع) براي پاسخ دادن به سؤال همام كه گفت يا امير المومنين براي من پرهيزكاران را چنان توصيف كن گويا آنهار را بالعيان ميبينم، درنگ كردند و سپس پاسخ فرمودند؟

درباره علت تامّل علي(ع) در جواب همّام وجوهي گفته اند كه ما چهار وجه آنرا ذكر ميكنيم



1. در آن مجلس افراد بيگانه و اغياري بودهاند كه حضرت صلاح نميديدند اين گوهر عظيم وگرانبها و اين كلمات پرمحتوي در اختيار بيگانگان قرار گيرد به همين جهت تأمل فرمود، تا مجلس از اغيار خالي شود، زيرا (گوش نامحرم نباشد جاي پيغام سروش).



2. شوق و عطش همّام را با تأمّل خود بيشتر كردند، تا مطالب بهتر در ژرفاي جان او جاي گيرد، و اين طريقه را در تعليم مطالب بايد از مولي علي(ع) آموخت، زيرا انسانِ تشنه را اگر ديرتر آبش دهند هم بيشتر مينوشد و هم بيشتر لذّت ميبرد.



3. ادب سؤال و جواب ايجاب ميكرد كه حضرت تأمل كنند، يعني حضرت با درنگ خود، به ارزش و لزوم ارج نهادن به علم توجه ميدهد نه اينكه در جواب گفتن نيازي به تأمل داشته باشد، چنانكه در روايتي آمده كه پيامبر اكرم (ص) در جواب سؤالي تأمّل كردند، عرض شد آيا ميخواستيد فكر كنيد، فرمودند نه، سكوت و تأمّل من براي ارج نهادن به علم بود (توقيراً للحكمة).



4. حضرت با اينكه متوجّه قابليت همّام بودند، ولي خوف داشتند كه نتواند تحمل درك اين صفات را بكند و در نتيجه جان خود را از دست دهد، ولي وقتي با اصرار و علاقه او روبرو شدند، شروع بذكر آنها كردند، و مؤيّد اين وجه هم آخر خطبه است كه همّام وقتي سخنان حضرت را شنيد، با توجه به اينكه شايد هنوز شمردن صفات تمام نشده بود، صيحه اي عاشقانه زد و روحش به ملأ اعلي پيوست و حضرت فرمودند «اَما وَاللهِ لَقَدْ كُنْتُ اَخافُها عَلَيْهِ» [به خدا قسم خوف چنين پيش آمدي را داشتم.] و وقتي به مولي اعتراض شد كه چرا باعث مرگ او شديد؟ با شدّت وحدّت به معترض فرمودند براي هر اجلي وقتي تعيين شده است اين اعتراضات را شيطان بر لسانت جاري ميكند.

---

اخلاق اسلامي ج 1


اكبر خادم الذاكرين